Romantische pianokwartetten

In dit concert op donderdag 11 november in het Muziekcentrum is de ontwikkeling van het pianokwartet in de Romantiek op de voet te volgen. De gelauwerde musici van pianokwartet Corneille nemen de bezoekers mee op een avontuurlijke reis door de negentiende eeuw aan de hand van drie hoogtepunten uit het kamermuziekrepertoire, die je vreemd genoeg maar heel zelden live kunt beluisteren.

Het begint allemaal met de slechts 14 jaar jonge Felix Mendelssohn. Hij droeg zijn tweede pianokwartet op aan zijn leraar Carl Zelter. Die zal tot zijn lichte ongenoegen vast wel hebben gemerkt dat de jongeman zich in tegenstelling tot zijn eerste, meer Mozartiaanse pianokwartet, hier duidelijk had laten inspireren door de muziek van Beethoven en Von Weber. Zelter zorgde er evengoed voor dat Felix het samen met drie strijkers van het hoforkest in Berlijn kon uitvoeren tijdens een van de concertavonden die zijn ouders voor hun muzikale kinderen Fanny en Felix organiseerden. 
 
Na de Frans-Duitse oorlog van 1870 stond Camille Saint-Saëns aan de wieg van de Société Nationale de Musique, een organisatie die met wekelijkse concerten kamermuziek en symfonische muziek van Franse componisten onder de aandacht bracht. Tot de oorlog waren de modieuze Parijzenaars alleen geïnteresseerd in opera en liepen met een grote boog om die genres heen die tot dan toe als 'Duits' werden gezien.

1875 was een goed jaar voor Saint-Saëns. Na enige aarzeling sloten de muziekliefhebbers zijn symfonische gedicht Danse macabre en zijn Vierde Pianoconcert in hun hart. Het Tweede Pianokwartet in g-klein kreeg weliswaar minder aandacht maar was volgens sterviolist Pablo de Sarasate, die de vioolpartij speelde bij de wereldpremière, misschien wel het beste werk van dat je al meteen van de eerste maten bij de keel grijpt en niet meer los laat.   

Saint-Saëns is een van die componisten die in de twintigste eeuw werden weggezet als achterhaald en weinig vernieuwend. Maar het was Maurice Ravel die ooit heel verstandig opmerkte dat Saint-Saëns "geen ramen hoefde in te gooien omdat hij ze simpelweg zelf open zette..." 
 
In de muziek van Joaquin Turina tenslotte gaat de wereld van de late Franse romantiek een volmaakt huwelijk aan met de folkloristische klanken van zijn vaderland. Turina was een van de weinige Spaanse componisten die zijn Iberische identiteit in met name het kamermuziekgenre wilde uitdrukken. Al bij de eerste maten wordt dat duidelijk: een vleugje mystiek, een snufje 'cante jondo' en voilà: we zijn in Andalusië... Wat vreemd is het toch dat je deze heerlijke muziek vrijwel nooit live kunt beluisteren en wat een geluk dat Pianokwartet Corneille we vandaag een lans voor breekt. 
 
Jonge reuzen worden ze ook wel eens genoemd, die vier musici van dit pianokwartet. Ze wonnen allen prijzen bij belangrijke internationale concoursen en traden op in de belangrijkste zalen over de gehele wereld. Zowel de in België geboren Noé Inui als de Georgische Georgy Kovalev werden in 2020 geselecteerd als ‘Classical Futures Europe Artists’. De Nederlandse Ella van Poucke won vele concoursen en was tevens halve finaliste van het Koningin Elisabeth Concours 2022 voor cello in Brussel en de Griekse meesterpianist Vassilis Varvaresos was in 1998 de jongste winnaar ooit van Young Concert Artists/New York. Met hun charisma overrompelen ze het publiek. Dit zijn stuk voor stuk performers met een persoonlijkheid. Wanneer je de zaal na afloop verlaat, heb je waarschijnlijk meer energie dan toen je binnenkwam.