Het Symfonieorkest
Het Orkest van het Oosten, huisbespeler van het Muziekcentrum Enschede
Het Orkest van het Oosten is hét professionele orkest van de provincie Overijssel. Ed Spanjaard is de Chef-dirigent van het orkest. De dirigent is de baas van het orkest. Hij bepaalt hoe snel of hoe langzaam, hoe hard of hoe zacht het orkest speelt. Je kunt een chef-dirigent vergelijken met een coach van een voetbalteam; alle spelers kunnen goed spelen, maar de coach geeft aan hoe ze kunnen samenwerken om nog beter worden.
De musici van Het Orkest van het Oosten zijn allemaal beroeps. Vaak zijn ze al heel jong een instrument gaan spelen. Na de middelbare school hebben ze op het conservatorium gestudeerd (een hogeschool voor muziek), waar je niet alleen een instrument heel goed leert bespelen, maar ook veel theorielessen volgt. Handig om te weten: een beroepsmuzikant noem je een musicus en beroepsmuzikanten noem je musici.
Het orkest geeft bijna elke week concerten in Enschede, Deventer en Zwolle. De musici repeteren ‘s ochtends en ‘s middags, want de concerten zijn meestal ‘s avonds. Sommige musici werken ook bij de muziekschool als muziekdocent, maar de meeste musici werken alle dagen in het orkest en spelen gemiddeld 7 uur per dag muziek! Dagelijks delen we onze passie met elkaar en met het publiek.
Bij het Orkest van het Oosten hebben ze een hele bijzondere vrachtwagen! Als je een keer op bezoek gaat bij het orkest voor een rondleiding moet je er maar naar vragen.
Het Symfonieorkest
De naam symfonieorkest komt vanuit het en betekent 'samenklank'. In een symfonieorkest spelen strijkinstrumenten, blaasinstrumenten en slagwerk. De violen, altviolen, cello’s en contrabassen zijn de strijkinstrumenten. De blaasinstrumenten zijn: fluit, hobo, fagot, klarinet, hoorn, trompet, trombone en tuba. Een symfonieorkest heeft ook veel slagwerkinstrumenten, zoals trommels, marimba, triangel en klokkenspel. De pauken (grote trommels) worden het meest bespeeld. Soms speelt ook een vleugel, orgel of harp mee.
Iedereen heeft een vaste plaats in het orkest:
Wat is een repetitie?
Een repetitie is het oefenen van een muziekstuk met het hele orkest of met een deel van het orkest. Om een concert te kunnen spelen, moet een muzikant eerst thuis goed oefenen en daarna ongeveer 4x repeteren met het orkest. De muzikanten lezen bladmuziek, hierin staan de noten die ze moeten spelen. De dirigent heeft een partituur, daarin staan de noten van alle partijen. Als je een fout speelt, dan hoort de dirigent dat dus iedereen moet goed oefenen!
Wat is eigenlijk een concert?
Een uitvoering van een muziekstuk, waarin één speler (de solist) vooraan op het podium gaat staan en zijn of haar melodieën gaat spelen. Het orkest begeleidt deze melodieën. Een concert duurt meestal ongeveer 30 minuten. Een klassiek concert(o) heeft 3 delen: een snel deel, een langzaam deel en weer een snel deel. In het eerste en laatste deel kan de solist zijn/haar technische vaardigheid tonen.
Achter de schermen
Wist je dat de orkestleden achter de schermen hun eigen kantine en kleedkamer hebben? Er is een grote dameskleedkamer en een herenkleedkamer. En natuurlijk kleedkamers voor de solisten en de mooiste kamer voor de dirigent. Tijdens het concert draagt iedereen speciale kleren: de vrouwen meestal lange zwarte jurken en de mannen een zwart pak (smoking of rokkostuum) met een wit overhemd en een vlinderstrik. Er hangt altijd een spiegel naast het podium, zodat iedereen er altijd tip top uitziet tijdens het optreden. Let maar eens op de glimmende gelakte schoenen van de heren!
Wat is een dirigent?
Een dirigent is de leider van het orkest. Een beetje zoals de coach van een voetbalteam. Iedereen die een muziekstuk speelt heeft een eigen idee over hoe de muziek moet klinken (zacht, hard, snel, langzaam, vrolijk, verdrietig etc.) Als iedereen de muziek op zijn of haar eigen manier zou spelen krijg je chaos in het orkest. Daarom staat er een dirigent voor het orkest die dat allemaal aangeeft. Door met zijn armen te zwaaien en met gezichtsuitdrukkingen. Alle muzikanten moeten goed op de dirigent letten, alleen de solist hoeft dat niet echt; de dirigent let op de solist. Op die manier spelen ze allemaal gelijk samen. Als dirigent vlieg je de hele wereld over om allerlei orkest te dirigeren.
Waarom heeft de dirigent een stokje?
Soms zitten er wel meer dan 100 muzikanten in een orkest. Als je helemaal achteraan zit in het orkest kun je de dirigent dan soms moeilijk zien, het zou dan handig zijn als de dirigent iets langere armen zou hebben zodat je de bewegingen wel kunt zien, daarom heeft hij een stokje. Bovendien kun je ermee op de lessenaar tikken als je de aandacht van iedereen wilt, dat is handig.
Waarom maken de solist en dirigent een buiging en wordt er geapplaudisseerd voordat de dirigent en solist ook maar iets hebben gedaan?
Dat is natuurlijk wel een beetje gek, maar zo gebeurt het al jaren. Het is een traditie. De solist en dirigent zijn best zenuwachtig voor een concert; ze staan helemaal vooraan voor alle muzikanten en al het publiek. Het publiek moedigt hen aan door alvast heel hard voor ze te klappen.
Waarom krijgt de musicus die links vooraan zit een hand?
De mevrouw of meneer vooraan, op de stoel links van de verhoging voor de dirigent, is de eerste violist. Deze violist wordt concertmeester genoemd. Hij of zij heeft belangrijke taken en geeft alle andere violisten aanwijzingen en bepaalt wanneer de strijkstokken omhoog of omlaag gaan. Zodat alle stokken tijdens het concert dezelfde kant opgaan. Bovendien is hij/zij de bemiddelaar tussen het orkestleden en de dirigent; als er iets aan de hand is regelt de concertmeester dat met de dirigent, zodat niet alle orkestleden bij hem/haar langs hoeven gaan. Ook geeft de concertmeester de juiste toon waarop de andere violisten kunnen stemmen, daarna geeft hij/zij een knikje aan de hoboist zodat de blazers kunnen stemmen. Op die manier speelt niemand vals. En als concertmeester krijg je je eigen kleedkamer!