De Kwestie Sjostakovitsj

In De kwestie Sjostakovitsj spelen drie geweldige acteurs: René Groothof, Dick van den Toorn en Yari van der Linden. Van den Toorn kruipt in de rol van Sjostakovitsj en Groothof en Van der Linden vertolken alle rollen daaromheen. Zij excelleren op vrijdag 23 februari in De Kleine Willem in een absurde, geestige, en vertellende speelstijl met het vermogen het publiek diep te raken.

Dimitri Sjostakovitsj, de wereldberoemde Russische componist, leeft in voortdurende angst. Moet hij de wensen van Stalin inwilligen óf verslag doen van zijn schrikbewind en tirannie? Laat hij zich gebruiken door de dictator óf is hij juist de dissident die aan de kant van het volk staat? Het dilemma van Sjostakovitsj, die leefde en werkte tijdens het Stalinistische bewind, is Faustiaans te noemen: hoe verhoudt zijn artistieke integriteit zich tot de dictatoriale machthebber?

De vergelijking van Stalin met Poetin ligt volgens producent BEER muziektheater voor de hand: ''In deze tijd zou Sjostakovitsj waarschijnlijk gecanceld worden, zoals gebeurd is met de Russische dirigent Valery Gergiev. Maar is dat terecht? Oordelen we niet te snel? Te heftig?''

Scriptschrijver Helmert Woudenberg is vlak na het voltooien van het script van De Kwestie Sjostakovitsj overleden. In navolging van het succesvolle De nazi en de kapper, en vorig seizoen De Reiziger schreef hij wederom de tekst. Hij deed dit vanuit het idee dat Sjostakovitsj in zijn muziek probeert te zeggen wat hij werkelijk vindt.

'De kwestie Sjostakovitsj gaat over de menselijke stem'
Regisseur Aike Dirkzwager zegt: ‘’Verhalen waarbij mensen voor bepalende keuzes in hun leven staan, en dus beslissingen moeten nemen die vormend zijn voor wie ze zijn, hebben ons gezelschap altijd gefascineerd. De kwestie Sjostakovitsj gaat over de menselijke stem, in de spagaat van ambitie, talent en integriteit versus onderdrukking, opportunisme en angst. Met deze voorstelling presenteren wij een tegengif voor de stigmatiseringsdrang die deze tijd kenmerkt.’’

Over de regie van Dirkzwager zijn de recensenten lovend. Zo schrijft de Theaterkrant: 'De transparante regie van Dirkzwager houdt het montere tempo en de vlotte montage van begin tot eind vol, de muzikale fragmenten zijn perfect in het tekstweefsel verwerkt en klinken soms onder een tekst, soms als separate illustratie, soms zelfs als een extra tegenspeler'.

Pers geniet volop
De Theaterkrant heeft, net als onder meer de Volkskrant, volop genoten van De kwestie Sjostakovitsj: ''Dick van den Toorn speelt de rol van de componist vol ingehouden spanning. Tegen het eind barst de opgekropte woede en verontwaardiging open in een lange en virtuoze woordenstroom. Voor wie het werk van Sjostakovitsj niet kent, is dit een heel adequate kennismaking: de gekozen fragmenten demonstreren overtuigend hoe deze componist de ware erfgenaam is van de Stravinksy van de Sacre du Printemps'.

'Meeloper of overlever? De kwestie Sjostakovitsj kruipt in het hoofd van de de geniale componist uit de Sovjet-Unie', aldus de Volkskrant. 'René Groothof heeft aan opgetrokken wenkbrauwen en vilein geplaatste woordjes genoeg om geslepen overheidsfunctionarissen te spelen. En later, met amicale bravoure, Kameraad Stalin zelf. Yari van der Linden, half zo jong als zijn collega’s, slaat als jeugdige, gretige verteller een brug naar het publiek en het nu'.